Zorgproblemen - Decubitus

Decubitus

Definitie

Decubitus is een veel voorkomend gezondheidsprobleem. Decubitus wordt in de internationale richtlijn van NPUAP/EPUAP/PPPIA (2014) gedefinieerd als een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht.

Decubitus wordt ingedeeld in categorieën. De internationale richtlijn van de NPUAP/EPUAP (2014) omschrijft deze als volgt:

Categorie I: Niet-wegdrukbare roodheid

Intacte huid met niet-wegdrukbare roodheid in een gelokaliseerd gebied meestal ter hoogte van een botuitsteeksel. Een donker gekleurde huid vertoont mogelijk geen zichtbare verkleuring; de kleur kan verschillen van de omgeving. Het gebied kan pijnlijk, steviger, zachter, warmer of koeler zijn in vergelijking met het aangrenzende weefsel.

Categorie II: Verlies van een deel van de huidlaag of blaar

Gedeeltelijk verlies van een laag van de lederhuid (dermis), waardoor een oppervlakkige open wond zichtbaar wordt met een rood, roze wondbodem, zonder wondbeslag. Kan er ook uitzien als een intacte of open/gescheurde, met serum gevulde blaar.

Categorie III: Verlies van een volledige huidlaag

Verlies van de volledige huidlaag. Subcutaan vet kan zichtbaar zijn, maar bot, pezen en spieren liggen niet bloot. Wondbeslag kan aanwezig zijn, maar verbergt niet de diepte van het weefsel verlies. Ondermijning of tunneling kunnen aanwezig zijn.

Categorie IV: Verlies van een volledige weefsel laag

Verlies van een volledige weefsel laag met blootliggend bot, pezen of spieren. Een wondbeslag of necrotische korst kan aanwezig zijn. Meestal is er sprake van ondermijning of tunneling.

Niet te categoriseren: Diepte onbekend

Verlies van een volledige weefsel laag waarbij de bodem is bedekt met wondbeslag (geel geelbruin, grijs, groen of bruin) en/of necrotische korst (geelbruin, bruin, zwart).

Vermoedelijke diepe weefsel beschadiging: Diepte onbekend

Een paars of kastanjebruin gelokaliseerd gebied van verkleurde intacte huid of bloed gevulde blister door beschadiging van het onderliggende zachte weefsel door druk en /of schuifkracht. Het gebied kan omgeven zijn door weefsel dat pijnlijk, stevig, zacht, drassig, warmer of kouder is in vergelijking met het aangrenzend weefsel.

Prevalentie

In 2017 was de prevalentie van nosocomiale decubitus categorie 2 binnen WLZ instellingen 2,9%. Nosocomiaal wil zeggen dat het ontstaan is in de instelling. Binnen ziekenhuizen was de prevalentie 2.6% en binnen thuiszorginstellingen 0.7%.

Gevolgen

Decubitus is een vaak te voorkomen complicatie. Decubitus is pijnlijk en vermindert de kwaliteit van leven. Het kan leiden tot een langere verpleegduur en sociaal isolement. Bovendien kost de behandeling veel geld.

LPZ Meting

De prevalentie van decubitus wordt vanaf het begin van de LPZ meting in 1998 gemeten. Bij de eerste meting in 1998 was de prevalentie van decubitus 23,1% en de prevalentie van decubitus categorie 2 en hoger 11,3%. In de loop van de jaren zijn hier ook relevante kwaliteitsindicatoren van decubitus bijgekomen, evenals maatregelen die genomen worden om decubitus te voorkomen en interventies die worden ingezet om decubitus te genezen.

De meetresultaten verschaffen voor de deelnemende zorgorganisaties gerichte informatie over hoe ze het risico op decubitus en dus het aantal patiënten met decubitus kunnen verminderen.

Referenties

National Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel and Pan Pacific Pressure Injury Alliace. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Clinical Practice Guideline. Emily Haesler (Ed.). Cambridge Media: Osborne Park, Western Australia; 2014.
Halfens, RJG, Meesterberends E, Meijers JMM, Neyens JCL, Rondas AALM, Rijcken S, Wolters SMP en Schols JMGA (2014). Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen: rapportage resultaten 2014. Maastricht: Universiteit Maastricht, CAPHRI.
Halfens, RJG, Meesterberends E, van Nie-Visser NC, Lohrmann C, Schönherr S, Meijers JMM, Hahn S, Vangelooven C and Schols JMGA (2013). International prevalence measurement of care problems: results. Journal of Advanced Nursing; 69(9): e5-e17.